Odkryto, że dwie mumie sprzed 7000 lat znalezione na Saharze należą do grupy o nieznanym dotąd pochodzeniu.
Chociaż Sahara jest obecnie rozległym obszarem piaskowym, gdzie walka o przetrwanie może być brutalna, był czas (choć trudno w to uwierzyć), kiedy była zielona i kwitnąca.
Pochodzenie Sahary
Między 14 800 a 5500 lat temu, podczas tak zwanego afrykańskiego okresu wilgotnego, pustynia, znana jako jedno z najbardziej suchych miejsc na Ziemi, miała wystarczającą ilość wody, aby utrzymać określony styl życia. W tamtych czasach była to sawanna, na której osiedliły się pierwsze populacje ludzkie, aby wykorzystać sprzyjające warunki rolnicze. Wśród nich była tajemnicza ludność zamieszkująca tereny dzisiejszej południowo-zachodniej Libii, która powinna być genetycznie subsaharyjska, ale według współczesnych analiz jej geny tego nie odzwierciedlały.
Pod kierownictwem archeogenetyczki Nady Salem z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka zespół naukowców przeanalizował geny dwóch mumii neolitycznych pasterzy sprzed 7000 lat, zachowanych w naturalny sposób, pochodzących ze skalnego schronienia Takarkori. Chociaż materiał genetyczny nie zachowuje się dobrze w suchym klimacie, co sprawia, że większość starożytnych populacji Sahary pozostaje tajemnicą, znaleziono wystarczającą ilość fragmentów DNA, aby uzyskać informacje o ich przeszłości.
Osada Takarkori
„Większość przodków osób z Takarkori pochodzi z nieznanego wcześniej północnoafrykańskiego rodu genetycznego, który oddzielił się od rodów subsaharyjskich mniej więcej w tym samym czasie, co dzisiejsi ludzie poza Afryką, i pozostawał w izolacji przez większość swojego istnienia” – stwierdzono w badaniu opublikowanym niedawno w czasopiśmie Nature.
Takarkori są w rzeczywistości bliskimi krewnymi zbieraczy sprzed 15 000 lat z jaskini Taforalt w Maroku. Obie linie mają w przybliżeniu taki sam dystans genetyczny od grup subsaharyjskich, które istniały w tym okresie, co sugeruje, że w tamtym czasie nie było dużego przepływu genów między Afryką Subsaharyjską a Afryką Północną. Mieszkańcy Taforalt posiadają również o połowę mniej genów neandertalskich niż osoby spoza Afryki, podczas gdy Takarkori mają ich dziesięć razy mniej. Dziwne jest to, że nadal zachowali więcej DNA neandertalskiego niż inne ludy subsaharyjskie, które istniały w tym czasie.
Chociaż Takarkori najwyraźniej mieli mniej kontaktów z neandertalczykami niż Taforalt, to w jakiś sposób musieli mieć więcej kontaktów niż inne grupy w swoim regionie. Istnieją również oznaki mieszania się z rolnikami z Lewantu. Poza tym geny Takarkori wskazują, że byli oni w większości odizolowani. Byli genetycznie podobni do zbieraczy z północno-zachodniej Afryki, takich jak Taforalt, ale poza tym różnili się od populacji subsaharyjskich.
Może to oznaczać tylko jedno: w Zielonej Saharze podczas afrykańskiego okresu wilgotnego nie dochodziło do znacznej wymiany genetycznej. Kiedyś uważano, że praktyki rolnicze rozprzestrzeniły się w regionie w wyniku migracji. Zespół Salema ma inne wyjaśnienie.
„Nasze odkrycia sugerują, że pasterstwo rozprzestrzeniło się poprzez dyfuzję kulturową na głęboko zróżnicowaną i odizolowaną linię północnoafrykańską, która prawdopodobnie rozprzestrzeniła się w Afryce Północnej w późnym plejstocenie” – stwierdzili w tym samym badaniu.
Wydaje się, że rolnictwo rozprzestrzeniło się poprzez wymianę praktyk między kulturami, a nie poprzez mieszanie się w wyniku migracji. Uważa się, że Takarkori odziedziczyli swoje geny po grupie łowców-zbieraczy, która istniała w okresie poprzedzającym udomowienie zwierząt i początek rolnictwa. Pomimo tego, że byli łowcami-zbieraczami, ich przodkowie osiągnęli postęp w produkcji ceramiki, koszy oraz narzędzi z drewna i kości. Pozostawali również w tym samym miejscu przez dłuższe okresy czasu.
Powodem izolacji Takarkori była prawdopodobnie różnorodność środowisk Zielonej Sahary. Obejmowały one jeziora i mokradła, lasy, łąki, sawanny, a nawet góry. Te różnice w środowisku utrudniały interakcje między populacjami ludzkimi.
Gdzieś wśród piasków Sahary i upływającego czasu mogą znajdować się mumie lub ukryte artefakty, które ujawnią nam więcej informacji o tym, jak wyglądało życie na pustyni, zanim wyschła.
