Rozmieszczenie tłuszczu trzewnego w organizmie jest ściśle związane z tempem starzenia się układu sercowo-naczyniowego, jak wynika z najnowszych badań przeprowadzonych przez naukowców z Wielkiej Brytanii.
Serce i naczynia krwionośne starzeją się naturalnie wraz z wiekiem. Tkanki stają się bardziej sztywne, nasila się stan zapalny, a ich funkcjonowanie stopniowo się pogarsza. To starzenie się układu sercowo-naczyniowego jest głównym czynnikiem powodującym choroby serca i jest nieuniknionym zjawiskiem, które może dotknąć każdego człowieka. Jednak tempo starzenia się jest bardzo różne u poszczególnych osób, a przyczyny tego zjawiska nie były dotychczas w pełni zrozumiałe.
W tym kontekście ostatnie badania przeprowadzone przez Instytut Nauk Medycznych Rady ds. Badań Medycznych (MRC) w Wielkiej Brytanii wykazały, że gromadzenie się tłuszczu w organizmie jest ściśle związane ze starzeniem się układu sercowo-naczyniowego. Zgodnie z wynikami badania, nagromadzony tłuszcz trzewny najprawdopodobniej przyspiesza starzenie się serca i naczyń krwionośnych.
„Nasze dane pokazują, że to właśnie szkodliwy tłuszcz, ukryty w głębi narządu, przyspiesza starzenie się serca. Oznacza to, że wskaźnik masy ciała (BMI) nie jest dobrym wskaźnikiem do przewidywania wieku serca. Ważne jest, aby wiedzieć, gdzie gromadzi się tłuszcz, a nie tylko znać całkowitą masę ciała” – wyjaśnia Declan O’Regan, profesor Imperial College London, główny autor badania.
Według najnowszych badań osoby spożywające sztuczne substancje słodzące, powszechnie stosowane jako zamienniki cukru, doświadczają szybszego pogorszenia funkcji poznawczych, takich jak myślenie i pamięć.
Efekty są różne w zależności od rozmieszczenia tłuszczu
O’Regan i jego zespół badawczy wykorzystali rezonans magnetyczny do szczegółowego pomiaru ilości i rozmieszczenia tkanki tłuszczowej u 21 241 osób zarejestrowanych w Biobanku Wielkiej Brytanii, instytucie badawczym prowadzącym długoterminowe badania nad wpływem predyspozycji genetycznych i stylu życia na choroby. Ponadto wykorzystali sztuczną inteligencję (AI) do przewidywania wieku serca na podstawie obrazów serca i naczyń krwionośnych. Obliczając rozbieżność w stosunku do rzeczywistego wieku, zbadali, jaki rodzaj tkanki tłuszczowej wpływa na starzenie się serca.
Wyniki wykazały, że tłuszcz trzewny, który gromadzi się wokół żołądka, jelit i wątroby, przyspiesza starzenie się serca zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Podobny wpływ miał również tłuszcz osadzony w mięśniach i tłuszcz wątrobowy. Wszystkie te rodzaje tłuszczu są „ukrytymi tłuszczami”, których nie można wykryć z zewnątrz. Z drugiej strony wykazano, że tłuszcz skoncentrowany w talii i udach opóźnia starzenie się serca, zwłaszcza u kobiet.
Badanie wykazało również znaczące różnice w starzeniu się serca u mężczyzn i kobiet. Naukowcy twierdzą, że otyłość w kształcie jabłka, skupiona w okolicy brzucha i powszechna u mężczyzn, szczególnie sprzyja przyspieszeniu starzenia się, podczas gdy rozkład tłuszczu w kształcie gruszki, powszechny u kobiet, ma działanie ochronne.
U kobiet przed menopauzą przyczyną tych efektów mogą być działanie żeńskiego hormonu estrogenu. Oznacza to, że ta sama tkanka tłuszczowa może mieć przeciwstawny wpływ na zdrowie w zależności od jej rozmieszczenia.
Naukowcy odkryli również, na podstawie analizy krwi, że tłuszcz trzewny zwiększa stan zapalny organizmu. Ponieważ stan zapalny jest ważnym czynnikiem przyspieszającym starzenie się, odkrycie to potwierdza tezę, że ukryty tłuszcz trzewny jest niebezpieczny dla zdrowia. Oznacza to, że nawet przy normalnej wadze osoby z wysokim poziomem tłuszczu trzewnego są bardziej narażone na przedwczesne starzenie się.
Większość kobiet nie wie, co się stanie w okresie okołomenopauzalnym. Producent inteligentnych pierścieni Oura wkracza do akcji, aby dostarczyć dane i wskazówki.
Zdrowie nie jest mierzone kształtem ani masą ciała
Wyniki tego badania podkreślają ograniczenia wskaźnika BMI. Według naukowców zdarzały się przypadki, w których osoby uznane za osoby z nadwagą miały w rzeczywistości młody wiek sercowy. Z drugiej strony były też osoby, które wydawały się mieć normalną budowę ciała, ale miały dużo tłuszczu trzewnego i zaawansowane starzenie się serca. Oznacza to, że istnieją zagrożenia dla zdrowia, których nie da się zmierzyć wyłącznie za pomocą wagi. Naukowcy zwracają również uwagę, że nawet osoby regularnie ćwiczące i utrzymujące dobrą kondycję fizyczną nie są w stanie całkowicie wyeliminować negatywnych skutków ukrytego tłuszczu trzewnego.
Zespół badawczy planuje zbadać, czy agoniści receptora GLP-1, tacy jak Ozempic, leki stymulujące wydzielanie insuliny w celu zahamowania wzrostu poziomu cukru we krwi po posiłku, a także hamujące apetyt i sprzyjające utracie wagi, mogą zmniejszyć wpływ ukrytego tłuszczu trzewnego na starzenie się, a także na cukrzycę i otyłość.
„Wiemy już, że nadmiar tłuszczu wokół serca i wątroby może powodować nadciśnienie i wysoki poziom cholesterolu, dlatego niepokojące jest to, że obecnie wykazano, iż może on przyspieszać starzenie się serca i naczyń krwionośnych” – ostrzegł profesor Brian Williams z British Heart Foundation. Dodaje: „Ponieważ rozmieszczenie tłuszczu obserwowane zazwyczaj u kobiet jest związane z estrogenem, hormon ten może być kluczem do przyszłych metod leczenia”.
Tłuszcz nie tylko magazynuje energię, ale także funkcjonuje jak organ, wydzielając hormony i czynniki zapalne. Zrozumienie, że rozmieszczenie i właściwości tłuszczu wpływają na długość życia i zdrowie człowieka, może znacząco zmienić sposób świadczenia opieki medycznej i profilaktyki w przyszłości. Odkrycie to stawia przed współczesnym społeczeństwem nowe wyzwanie: jak radzić sobie z niewidzialnym tłuszczem.
